Kent u de anekdote van de chirurg, de architect en de politicus?
Tijdens een gezellig samen zijn stelt de chirurg dat zijn beroep van hun drieën het oudste is. Eva werd geschapen uit de rib van Adam en daar was vanzelfsprekend een chirurg bij nodig, zo stelt hij. De architect schud zijn hoofd en zegt dat in de periode voor Adam en Eva de wereld al geordend moest zijn omdat anders het paradijs een chaos was. Daar was uiteraard een architect bij nodig, zo stelt hij. Vervolgens neemt de politicus het woord en zegt en wie denken jullie dan wie die chaos geschapen heeft?
De politiek maakt er niet zelden een bende van. Dat geldt ook zeker voor de huidige crisis in Europa waarbij landen, banken en de euro overeind moeten worden gehouden en waarbij van de burger onevenredige financiële offers gevraagd worden. De hegemonie van de rijke landen in Europa dwingen de zuidelijke landen in ruil voor financiële noodhulp tot draconische bezuinigingsmaatregelen, waarvan in beide gevallen de rekening bij de burgers wordt neergelegd. Ook hier, zoals we inmiddels allemaal merken. Geen wonder dat de burger met de éénwording van Europa naast het gevoel van de eigen identiteit ook het vertrouwen in "Brussel" aan het verliezen is.
Europa zal zonder twijfel een groot verkiezingsthema gaan vormen tijdens de campagnes voor de aanstaande landelijke verkiezingen, zeker nu de populistische volksmenner van de PVV, Geert Wilders, het thema bewust heeft versimpelt tot een schijnbaar eenvoudige keuze tussen zijn Nederlandse modelburgers Henk en Ingrid of voor, zoals hij dat noemt, de ongekozen bureaucraten uit de superstaat Brussel en hun Griekse vriendjes. Daarmee wordt het beeld neergezet of zouden we hier ter lande beter af zijn zonder Europa, hetgeen ik vanuit mijn visie graag wil weerleggen.
In het door oorlogen verscheurde Europese continent werd na de Tweede Wereldoorlog de wens voor één verenigd Europa vooral ingegeven vanuit de gedachte dat daarmee voor eens en voor altijd toekomstige oorlogen zouden kunnen worden voorkomen. Dat hoopgevende beschavingsideaal, dat groot draagvlak onder de bevolking had, kunnen we nu achteraf beoordelen als goed geslaagd. Een smet op het blazoen vormt de Balkanoorlog aan het einde van de vorige eeuw, maar de daarbij betrokken landen maken weliswaar deel uit van het Europese continent maar niet als toegelaten lidstaat van de Europese Unie en dat is toch geen onbelangrijke nuance in dit verhaal. De lidstaten onderling hebben nu al ruim 67 jaar geen gewapende conflicten meer gehad. Dat is onze grootste verdienste van een verenigd Europa en dat moeten we met zijn allen - ook U - blijven koesteren.
In 1979 werden de eerste Europese verkiezingen in Nederland gehouden en toen werd ook voor het eerst pijnlijk zichtbaar dat het geïnstitutioneerde Europa (de EEG) onderweg haar burgers was kwijtgeraakt. In 1985 werd het beschavingsideaal van "nooit meer oorlog" nogmaals herbevestigd door de 9e symfonie van Beethoven, (Alle Menschen werden Brüder) tot Europees volkslied te benoemen. Maar toen was het eigenlijk al te laat, het Europa was iets van de politici geworden, erg ver weg van ons als burgers en vooral gericht op het wegnemen van barrières in het onderlinge handelsverkeer en dus vooral naar liberaal gedachtengoed, het bevorderen van de economie. Het sluitstuk werd gevormd door de fictieve economische rekeneenheid (de ECU), in het jaar 2002 definitief om te zetten in een tastbare nieuwe Europese munt, de Euro (€). Terwijl VVD minister Zalm met zijn schaterlach de eerste biljetten uit de flappetap trekt, merkt de goedwillende burger al vanaf de volgende dag, dat zijn leven een stuk duurder dan voorheen geleefd zal moeten worden.
Inmiddels maakt de euro de zwaarste crisis door in haar korte bestaan en dreigen landen, banken en financiële betalingssystemen om te vallen. Om nu populistisch op te gaan roepen voor een, van de Europese Unie afgescheiden Nederland, alsof we geen deel meer uitmaken van de rest van wereld, is niet reëel en dus feitelijk kiezersbedrog. Als u het in financieel opzicht de komende jaren echt zwaar te verduren wilt hebben, dan moet u daar uiteraard vooral voor gaan kiezen.
Verstandiger is de vaststelling "We zitten nu eenmaal in het schuitje en we moeten door". Wel moeten we nieuwe voorwaarden gaan stellen over de wijze waarop we met zijn allen door willen gaan. Hierbij is het van belang dat Europa weer teruggegeven wordt aan haar burgers. Naast de noodzaak van een goed draaiende economie, waarbij het van cruciaal belang is dat deze op een duurzame wijze wordt hervormd, zodat er veel groene banen kunnen worden gecreëerd, is ook een sociaal Europa van groot belang. De intrinsieke waarden die bij het oorspronkelijke beschavingsideaal horen zoals: solidariteit en minder markt, nooit meer oorlog en het bieden van een sociale paraplu voor die burgers die het om wat voor reden niet redden in onze maatschappij, moeten weer voorop komen te staan. Er moeten dus eveneens scherpe eisen worden gesteld aan het hanteren van de menselijke maat.
Als wereldburgers zijn we naast Groninger en Nederlander ook Europeaan. De tijd is aangebroken om Europa weer terug te geven aan de Europeanen. Want Europa dat zijn wij!
Reageren? Dat kan via hddfolkerts@hotmail.com